NAWIERZCHNIE 17 W Polsce pierwsze asfalty modyfikowane pojawiły się w latach 90. XX wieku. Od tamtych czasów zmieniło się bardzo dużo. Wiele ośrodków badawczych, niezależnych i związanych z koncernami petrochemicznymi, poszukuje coraz to nowszych i skuteczniejszych modyfikatorów asfaltu. Część z nich aplikuje się już w procesie produkcji asfaltu modyfikowanego, inne dopiero podczas produkcji czy rozściełania mieszanki mineralno-asfaltowej. Do najczęściej stosowanych obecnie dodatków i modyfikatorów zalicza się: środki adhezyjne, gumę, związki organometaliczne, asfalt naturalny, wapno hydratyzowane, siarkę i polimery. Producenci oferujący asfalt modyfikowany dbają o jego jakość już na etapie produkcji bazy asfaltowej. Jego właściwości są dobierane tak, aby po dodaniu modyfikatora uzyskać optymalny efekt – zwiększyć trwałość asfaltu, poprawić odporność na ekstremalnie niskie i wysokie temperatury, wzmocnić wytrzymałość na odkształcenia pod wpływem obciążenia ruchem itp. Prześledźmy krótko właściwości popularnych modyfikatorów i dodatków. Środki adhezyjne To związki powierzchniowo czynne, poprawiające przyczepność asfaltu do kruszywa3. Obniżają napięcie powierzchniowe układu asfalt – kruszywo oraz zmniejszają kąt zwilżania, który tworzy się na granicy styku trzech faz: lepiszcza, kruszywa i wody, do wartości poniżej 90°, tj. do osiągnięcia zwilżalności kruszywa przez asfalt w obecności wody. Środki adhezyjne można wprowadzać do asfaltu i do kruszywa metodą „na gorąco” lub „na zimno”. W pierwszym przypadku środek adhezyjny o wysokiej termostabilności podaje się do zbiornika z asfaltem. Jest to możliwe, gdy asfalt ze środkiem adhezyjnym jest magazynowany w temperaturze do 190°C, nie dłużej niż kilka dni. Przy metodzie „na zimno” środek adhezyjny podaje się do przewodów dostarczających asfalt do mieszalnika otaczarki. Jest on aplikowany na kruszywo w postaci wodnego roztworu, zanim zostanie ono zmieszane z asfaltem. Całość procesu odbywa się w stosunkowo krótkim czasie i wysokiej temperaturze, aby zapewnić skuteczne połączenie materiałów. Guma Zużyte opony poważnie obciążają środowisko naturalne, a składowanie tego typu odpadów jest drogie i ryzykowne (w przypadku pożaru składowiska do atmosfery przedostają się szkodliwe gazy). Jednym z powszechnie akceptowanych sposobów zagospodarowania opon jest Potrzeba matką wynalazku Niektóre badania wykraczają poza problematykę optymalizacji parametrów asfaltu przez dodawanie modyfikatorów. Równorzędnym celem jest ponowne wykorzystanie kłopotliwych odpadów. Zakłada się, że związanie niektórych substancji w warstwie ścieralnej drogi uchroni środowisko od skutków składowania w przypadkowych miejscach, obniży koszt budowy drogi oraz ślad węglowy inwestycji, a przy okazji nie spowoduje pogorszenia właściwości asfaltu, a wręcz nawet poprawi je. Jednym z odpadów wykorzystywanych w ten sposób są opony, ale zakres stosowania pomysłu jest znacznie szerszy. Brytyjska firma MacRebur4 wykorzystuje odpady tworzyw sztucznych do produkcji zmodyfikowanego asfaltu. Część bitumu jest zastępowana przetworzonymi odpadami. Szacuje się, że na każdy kilometr drogi ułożonej przy użyciu produktów MacRebur zużywana jest równowartość 740 541 jednorazowych toreb plastikowych, a 1 tona mieszanki MacRebur® zawiera równowartość 857 toreb plastikowych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku utylizacji tworzyw i innych materiałów może dojść do konfliktu interesów między producentem dodatków a inwestorem (zarządcą drogi). Temu ostatniemu zależy na redukcji kosztów, ale musi je pogodzić z zachowaniem przyzwoitej jakości drogi. Z dużym prawdopodobieństwem będzie więc unikać technologii, o których nie posiada pełnych informacji (w grę wchodzą dane np. o procesie starzenia modyfikowanych nawierzchni oraz faktycznych kosztach naprawy czy utylizacji zmodyfikowanej warstwy ścieralnej po jej sfrezowaniu). Sam kierunek wykorzystywania recyklingowanych tworzyw sztucznych jest obiecujący, niemniej jednak potrzeba jeszcze czasu, badań, prac rozwojowych i przede wszystkim doświadczeń w budowie, eksploatacji i remontowaniu dróg zbudowanych z użyciem odpadów tworzyw sztucznych. 3 https://archiwum.inig.pl/magazyn/nafta-gaz/NAFTA-GAZ-2015-03-08.pdf. 4 https://ecofinder.pl/recykling-odpadow/ekologiczny-asfalt-macrebur.
RkJQdWJsaXNoZXIy NDI0NjE=